Przed nami najważniejsze dni w roku. Na początku preludium, czyli Niedziela Palmowa Męki Pańskiej. Już sama nazwa pokazuje, że dzień ten, a zwłaszcza liturgia w tym dniu, ma dwa akcenty. Pierwszy to palma przypominająca nam o uroczystym, triumfalnym wręcz wjeździe Jezusa do Jerozolimy. Znamy dobrze to wydarzenie. Zostanie nam ono przypomniane na początku liturgii w niedzielę, którą rozpoczniemy inaczej niż zwykle, właśnie od odczytania opisu wjazdu Pana Jezusa do Jerozolimy. Następnie z palmami w rękach przywitamy Jezusa w osobie celebransa, który zdąża, aby ofiarować siebie za nas. Palma w tym dniu jest bardzo ważna. Jest znakiem, iż wyznajemy w Jezusie Pana i Zbawiciela. Identyfikujemy się z tłumem, który wołał „Hosanna Królowi Dawidowemu”. Nie trzeba więc szczególnie tłumaczyć, dlaczego każdy powinien mieć palmę w ręku. Przyjmijmy prostą zasadę: Masz palmę w ręku – wyznajesz, że Jezus jest królem.
W ramach czytania Ewangelii w Eucharystii jest czytany opis Męki Pana naszego Jezusa Chrystusa (w tym roku wg św. Mateusza). W większości kościołów jest on czytany z podziałem na role. Pozwala to lepiej wejść w tajemnicę Męki Chrystusa. To ten drugi akcent dzisiejszej liturgii. Wchodzimy w Mękę Jezusa.
Kolejne dni Wielkiego Tygodnia: poniedziałek, wtorek, środa pokazują jak pętla wokół Jezusa się zaciska. Najtragiczniejsze w tym jest to, że czynny udział w tym ma uczeń Jezusa, jeden z Apostołów – Judasz. On jest negatywnym bohaterem tych dni. Staje przed nami jako przestroga dla nas. Można być uczniem Jezusa i zdradzić Go.
Wielki Czwartek rano to czas jedności prezbiterium diecezji. Msza Krzyżma w katedrze gromadzi przede wszystkim kapłanów diecezji, których otaczają również świeccy. Warto choć raz być na tej Eucharystii.
TRIDUUM PASCHALNE – rozpoczyna się Mszą Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek wieczorem. Wspominamy i przeżywamy z Jezusem ustanowienie Eucharystii i kapłaństwa oraz przekazanie nowego przykazania miłości.
Wielki Piątek to czas, kiedy stajemy wobec Męki Jezusa. Najważniejsze wydarzenie tego dnia to Liturgia Męki Pańskiej. Ważne, aby w ten dzień towarzyszyć Jezusowi, nawet, jeśli ktoś musi pracować. „Jednej godziny nie mogliście czuwać ze mną?”
Wigilia Paschalna to najważniejsza liturgia roku. Świętowanie Paschy Jezusa. Odnawiamy przymierze chrztu. Świeca dla każdego do odnowy chrztu – obowiązkowo. Liturgia Światła, Liturgia Słowa, Liturgia Chrzcielna, Liturgia Eucharystyczna.
Trzy dni najważniejsze w roku to Dzień Chrystusa Umęczonego, Dzień Chrystusa Pogrzebanego i Dzień Chrystusa Zmartwychwstałego. Przejściem do kolejnych dni są obrzędy liturgiczne. Msza Wieczerzy Pańskiej otwiera Triduum i rozpoczyna Dzień Chrystusa Umęczonego. Antyfona na Wejście tej Mszy brzmi:
„Chlubimy się krzyżem naszego Pana Jezusa Chrystusa; w nim jest nasze zbawienie, życie i zmartwychwstanie, przez niego jesteśmy zbawieni i oswobodzeni.” Przeżywamy w tym dniu ofiarę Jezusa najpierw bezkrwawą, a potem na krzyżu.
Przejściem od Dnia Chrystusa Umęczonego do Dnia Chrystusa Pogrzebanego jest Liturgia Męki Pańskiej rozpoczynająca się Liturgią Słowa z opisem Męki Pańskiej wg św. Jana, a kończąca się procesją do grobu. Rozpoczyna się Dzień Chrystusa Pogrzebanego. Ciało Chrystusa spoczywa w grobie, a Jezus zstępuje do otchłani jak wyznajemy w CREDO: „zstąpił do piekieł”. Trwamy przy grobie Jezusa razem z Maryją, oczekując Jego zmartwychwstania.
Kolejnym przejściem od Dnia Chrystusa Pogrzebanego do Dnia Chrystusa Zmartwychwstałego jest Wigilia Paschalna. Idziemy z Chrystusem Zmartwychwstałym, który jest Światłem Świata, aby słuchać Orędzia Wielkanocnego, słuchać Słowa Bożego, uczestniczyć w Liturgii Chrzcielnej i odnawiać nasze przymierze chrztu i wreszcie celebrować Eucharystię i zjednoczyć się z Chrystusem Zmartwychwstałym oraz nieść światu Dobrą Nowinę. Rozpoczyna się Dzień Chrystusa Zmartwychwstałego, w którym radujemy się ze zwycięstwa Chrystusa i ogłaszamy Światu, że Chrystus Zmartwychwstał i Żyje. Ten dzień i całe Triduum kończy się Nieszporami.
Na koniec kilka uwag ks. Franciszka Blachnickiego na temat Świętowania Triduum napisanych w roku 1976, ale wciąż aktualnych:
Oto kilka praktycznych rad i sugestii:
a. Triduum Paschalne zaczyna się od zawiązania wspólnoty odkupionej rodziny dzieci Bożych w ramach wieczornej mszy Wieczerzy Pańskiej. Dlatego Wielki Czwartek, zgodnie z najdawniejszą tradycją, powinien być przeżywany w każdej wspólnocie lokalnej jako dzień pojednania. To pojednanie powinno dokonać się najpierw w łonie każdej rodziny, aby mogła ona przeżywać w Eucharystii tego wieczoru swoją pełną jedność.
b. Należy dążyć do tego, aby wszyscy członkowie rodziny odbyli swoją spowiedź wielkanocną przed rozpoczęciem Triduum Paschalnego. Cała rodzina powinna, bowiem w pełni uczestniczyć we Mszy Wieczerzy Pańskiej.
c. Warunkiem należytego przeżycia Triduum paschalnego w rodzinach chrześcijańskich będzie dążenie do ukończenia porządków przedświątecznych przed wieczorną Mszą Wielkiego Czwartku. W ten sposób, mimo pracy zawodowej, można będzie w pewnym stopniu przeżyć Triduum Paschalne jako dni świąteczne. (Tu moja uwaga, że można na Wielki Piątek wziąć urlop w pracy, jeśli jest taka możliwość. Byłoby to wyrazem, że zależy mi, aby czuwać z Jezusem tego dnia – xAP)
d. W związku z przeżyciem Wielkiego Czwartku jako dnia pojednania i miłości społecznej, szerzy się zwyczaj agap rodzinnych, urządzanych na sposób wieczerzy wigilijnej. Po powrocie z uroczystej Mszy Wieczerzy Pańskiej rodziny gromadzą się przy stole nakrytym białym obrusem ze świecami. Na początku wieczerzy ojciec rodziny lub ktoś inny czyta fragmenty z mowy pożegnalnej Chrystusa w Wieczerniku wg Ewangelii św. Jana (J 17). Potem można słuchać poważnej muzyki religijnej z płyty lub taśmy. Ojciec rodziny może w tym dniu usługiwać do stołu. Wieczerza może się zakończyć odczytaniem modlitwy arcykapłańskiej Chrystusa.
e. Każda rodzina powinna poczuwać się do złożenia daru ołtarza dla biednych, w ramach mszy Wielkoczwartkowej.
f. W Wigilii Paschalnej uczestniczą, o ile możności wszyscy członkowie rodziny, z wyjątkiem małych dzieci. Należy pamiętać o zabraniu świec na tę liturgię.
g. W niedzielę rano (po procesji rezurekcyjnej, jeżeli miała miejsce rano poza Wigilią Paschalną) odbywa się agapa świąteczna (tzw. święcone). Na stole powinna się znajdować piękna, paschalna świeca, taki paschał rodzinny. Zapala ją ojciec rodziny ze słowami „Światło Chrystusa”, a wszyscy odpowiadają: „Bogu niech będą dzięki”. Można zaśpiewać jakąś pieśń wielkanocną. Modlitwę przed jedzeniem można ułożyć z modlitw przewidzianych na święcenie pokarmów. Oczywiście na stole świątecznym, podobnie jak na stole wigilijnym, nie powinno być alkoholu.
ks. Andrzej Pawlak
